Адам Вєвюрка ■ ЛЕМКІВСКА СТОРІНКА ■ 2010-11-19
16 жовтня в Рашівці, в ресторані “Остоя”, ОЛ організувало забаву “Лемківска осінь”. До танця грали “Клюб-46” і гостинно ансамбль “Думка”, перший який діяв по 47 році на Західних землях.
Виселеня в акції “Вісла” нашмарило нам почутя страху і вини, што то кара за наше походжиня. Мало знищити нас, затерти вікову гірску традицію лемків, яки так весело жили медже горами. По 47 році лемки шукали в собі відповіді на питаня: чом так сталося? Ті, яки прийняли страх, одшмарили рідну мову та молитву.
Але були і таки, яки несли в собі пам’ять з-перед 47 р. і передавали любов до свого для наступних поколінь. Завдяки тим людям ми гнеска існуєме на заході Польщі. Вони, як камені – тверди і міцні побудували свої родини і в яких не було жалю до Бога, чом я народився лемком.
Тоти люде були вдячні Господу за своє походжиня, а їх сила переносила духово дідови пороги, штоби ту, на вигнаню, пам’ятати – ким я є? Чому я народився лемком до житя? Треба іщи спомнути, што тот страх не жив лем під час акції “Вісла” і товди, коли лем надія і молитва до Бога хоронила в незнаній дорозі в вагонах, та і в Аушвіц-Освенцімі чи перед дверями концтабору в Явожні.
А потім ту, на вигнаню, без церкви і спільной молитви.
Тот страх іщи довго нищив вигнаних, від Ольштина по Вроцлав. Нищив та затерав почутя єдности. Віру, што в нас єст сила, яка допоможе перейти пробу нашой свідомости. Медже виселеними були люде, які підняли місію рятувати своє рідне, штоб не пропало в пісні і молитві. Тому в Рашівці хотіли зме вказати тих людей, які творили житя на вигнаню по 47 р. та охоронили від “смерти” культуру і віру предків.
Ансамбль “Думка” ніс не лем весільні пісні, але і дарував надію, што весіля – то початок новой нашой родини. Творив радість від почутя єдности, коли хоц в одну весільну ніч заз вшитки були разом.
Діяв він у складі: керівник – Петро Гойняк (гусьлі), Юліян Гойняк (гусьлі), Михав Олесневич (гусьлі), Василь Шаршонь (бубен).
Пан П. Гойняк був дяком в новівсяньской церкві і тут на заході Польщі перший привертав церковни молитви, хвалячи Бога сьпівом, якого примусом лишено в гірских лемківских церквах. Вчив сьпіву, створив хор, який будив вигнани души, вказував дорогу до свого, до святих ікон, жеби зме не затратили дороги до нашого прадавного Господа і традиції.
Пан М. Олесневич гусьлями висьпівував і висьпівує свої думки та поезйом малює усьміх і слези краси Лемківщини. Вірши його жиют чутям гірскої природи, кричат словами і задумом, пригадують пахущу гірску ялицеву чатину.
Пан Ю. Гойняк през любов до рідного слова будив в нас мудрість, яка щоденні летіла на Лемківщину, а пак до далекої України.
Пан В. Шаршонь, на жаль, не міг виступити. Він, як коваль, свідчив талантом одшмарених лемків, дарував людям желізо оброблене. Його свічники, оздобні сокири до гнеска несут подив і пошану ковальского світа.
Почутя єдности, яке жило медже тима “гудаками”, вчило нас відвічальности за громаду. За їх прикладом люде не лишали свого в ім’я легшого житя, яке може і простіше, але проходит в самітности і оглуплюваню себе “Że tak musi być!”.
Тому завдяки тим людям наше житя не пішло намарне. Ми гнеска за врятовану Лемківщину кланяємося їм низенько і знаме, што наши коріня сягають Київскої Руси – України. То вони знищили страх акції “Вісла”. Тому ми гнеска можеме по вирубаной през них “тернові путі” наново воскрешати наш лемківский світ.
Треба тіж подякувати їхнім женам і родинам, яки всперали тих людей і вірили, што наше не пропаде. Ми гнеска знаме, што не пропаде, бо в нас тот “страх” таки люде вирубали. Пропав тамтот світ в слезах болю, в пам’яти за 47 рік.
Але надія, яку в нас пробудили музиканти “Думки”, на віки дарує нам віру, што Господ о нас і Лемківщині не забув, а і ми ніколи не забудеме.
Вечірня забава перепліталася танцями і співом.
А музиканти “Думки” скромно позерали на радіст тих молодих, яки певні навіть не думают, што якби не “вони”, то заміст “Розпрягайте хлопці коні”, співали би “Przybyli ułani pod okienko”…
“Наше слово” №47, 21 листопада 2010 року {moscomment}
