Pełna wersja dokumentu:
Stanowisko
w sprawie ataków na doktora Grzegorza Kuprianowicza i społeczność ukraińską
Organizacje mniejszości narodowych i etnicznych są niezwykle zaniepokojone atakami kierowanymi przeciwko liderowi społeczności ukraińskiej w województwie lubelskim, prezesowi Towarzystwa Ukraińskiego doktorowi Grzegorzowi Kuprianowiczowi.
Ataki, których inicjatorem jest najwyższy przedstawiciel państwa w regionie – wojewoda lubelski Przemysław Czarnek – są w naszej ocenie jawną formą zastraszania i dyskredytowania obywateli Rzeczypospolitej Polskiej należących do ukraińskiej mniejszości narodowej. Stwarzają precedens, legitymizują możliwość zastraszania w przyszłości innych mniejszości narodowych i etnicznych w RP za pomocą analogicznych metod.
Na szczególne potępienie zasługuje zwłaszcza fakt, że wojewoda lubelski w swoich publicznych wystąpieniach posługuje się nieprawdziwymi informacjami, obraża uczestników uroczystości z 8 lipca 2018 roku odbywających się na mogiłach ofiar pacyfikacji z 10 marca 1944 roku, zaprzecza ustaleniom historyków, w tym badaczy Instytutu Pamięci Narodowej. W stanowisku Oddziałowej Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu w Lublinie stwierdzono m.in.: „Po przeprowadzeniu czynności sprawdzających, w szczególności po przeprowadzonej analizie odtworzonego przemówienia Prezesa Towarzystwa Ukraińskiego w Lublinie stwierdzono, iż nie zawierało ono treści, które mogłyby wyczerpać ustawowe znamiona z art. 55 ustawy o IPN”. Natomiast w wydanym przez lubelski oddział Instytutu Pamięci Narodowej dokumencie pt. Informacja na temat uderzenia oddziałów AK i BCh na Sahryń znalazło się m.in. stwierdzenie: „Uzbrojonych Ukraińców zabijano w walce bądź rozstrzeliwano. W czasie kontroli zabudowań zabijano także innych Ukraińców – cywilów, niezależnie od płci i wieku. Ukraińskie domy, stajnie i inne zabudowania gospodarcze kolejno podpalano. Część ludności cywilnej, ukryta w specjalnych «bunkrach», zginęła w czasie w ten sposób wznieconych pożarów bądź od wrzucanych granatów. W takich okolicznościach obok uzbrojonych członków ukraińskich formacji – większość ofiar w Sahryniu stanowiły osoby cywilne”.
Wojewoda nie tylko dyskredytuje zasłużonego dla badania historii regionu historyka i działacza społecznego, ale również próbuje narzucać ogółowi społeczeństwa „jedynie słuszną” interpretację przeszłości. W tym celu wykorzystywana jest prokuratura oraz aparat państwowy.
Słowa i działania wojewody lubelskiego przyczyniają się również do burzenia wieloletnich pozytywnych działań osób i środowisk działających w Polsce na rzecz dialogu międzykulturowego i przezwyciężenia dziedzictwa trudnej przeszłości. Warto zauważyć, że wypowiedzi i działania podjęte przez wojewodę lubelskiego mają miejsce w 80. rocznicę akcji niszczenia na terenie województwa lubelskiego chrześcijańskich, prawosławnych świątyń w 1938 roku oraz zmuszania obywateli Polski do zmiany pod przymusem wyznania religijnego i porzucenia własnej kultury i języka. Była to polityka, która przyczyniła się m.in. do dyskredytacji Rzeczypospolitej Polskiej na arenie międzynarodowej w latach 30. XX wieku. Ówczesne działania władz polskich przyczyniły się, w dużej mierze, do wzbudzenia nienawiści pomiędzy Polakami a Ukraińcami w przededniu II wojny światowej.
Mając na względzie powyższe oraz dobro wszystkich obywateli Rzeczypospolitej bez względu na ich narodowość i wyznanie religijne apelujemy do Marszałka Sejmu RP Pana Marka Kuchcińskiego oraz Prezesa Rady Ministrów Pana Mateusza Morawieckiego o stanowczą reakcję na nieodpowiedzialne, dyskryminacyjne praktyki wojewody lubelskiego.
Najwyższy przedstawiciel Rzeczypospolitej w regionie, doktor habilitowany nauk prawnych w żadnym wypadku nie powinien kierować się w swoich, wynikających z pełnionej funkcji, działaniach narodowymi uprzedzeniami, doprowadzać do wzbudzania podziałów na tle narodowym, godzić w prawa współobywateli w zakresie wolności poglądów i własnej pamięci historycznej.
Warszawa, 26 października 2018 r.
Bogumiła Berdychowska – ekspert oceniający wnioski grantowe MSWiA wskazany przez środowiska mniejszości narodowych i etnicznych;
Mariola Abkowicz – przedstawiciel społeczności karaimskiej w KWRiMN;
prof. Stefan Dudra – przedstawiciel społeczności łemkowskiej w KWRiMN;
dr Ludomir Molitoris – przedstawiciel społeczności słowackiej w KWRiMN;
Piotr Tyma – prezes Związku Ukraińców w Polsce, przedstawiciel społeczności ukraińskiej w KWRiMN;
prof. Roman Drozd – przewodniczący Ukraińskiego Towarzystwa Historycznego;
Algirdas Vaicekauskas – przedstawiciel społeczności litewskiej w KWRiMN;
Stefan Kłapyk – przewodniczący Zjednoczenia Łemków;
Artur Jabłoński – współprzewodniczący KWRiMN w latach 2008–2012;
dr hab. Ewa Michna – ekspert oceniający wnioski grantowe MSWiA wskazany przez środowiska mniejszości narodowych i etnicznych;
Andrzej Artemiuk – przewodniczący Związku Ukraińców Podlasia;
dr Mirosława Kopystiańska – przedstawiciel społeczności łemkowskiej w KWRiMN.
Informacja w języku ukraińskim tutaj.
